Pod koniec kwietnia br. Ministerstwo Finansów przedstawiło projekt polskiej ustawy o opodatkowaniu wyrównawczym jednostek składowych międzynarodowych i krajowych grup kapitałowych. Projekt ustawy implementuje do polskiego porządku prawnego przepisy dyrektywy Rady (UE) 2022/2523 z dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie zapewnienia globalnego minimalnego poziomu opodatkowania międzynarodowych grup przedsiębiorstw oraz dużych grup krajowych w Unii Europejskiej („Dyrektywa GloBE”). Termin jej implementacji minął w 2023 roku.
Opodatkowanie wyrównawcze
Unijne przepisy zawarte w „Dyrektywie GloBE” to efekt uzgodnień ponad 140 państw zgromadzonych w OECD w formie tzw. Ram Inkluzyjnych (projekt BEPS 2.0). Przewiduje ona, że przedsiębiorstwa o skonsolidowanych przychodach równych bądź wyższych niż 750 mln euro będą zobowiązane do stosowania przepisów o globalnym podatku minimalnym.
Wskazana wysokość przychodów ma stanowić kompromis pomiędzy dążeniem do realizacji celów globalnego podatku minimalnego, tj. eliminacji praktyk unikania opodatkowania, a względami praktycznymi związanymi z nałożeniem zbyt daleko idących obowiązków administracyjnych na mniejsze grupy. Próg ten jest też spójny z progiem stosowanym na potrzeby zasad raportowania według krajów (CbCR).
Ważne jest, że obowiązek zapłaty podatku wyrównawczego powstanie tylko wówczas, gdy efektywna stawka podatkowa dla danego państwa/jurysdykcji (ang. effective tax rate, dalej też jako: „ETR”) za dany rok podatkowy – ustalona w określony sposób – wyniesie mniej niż 15%. Co istotne, obliczanie efektywnej stawki podatkowej następować będzie nie na poziomie danej jednostki składowej, lecz na poziomie danego państwa (jurysdykcji).
Trzy rodzaje podatków
Ustawa przewiduje trzy rodzaje podatków wyrównawczych, które razem tworzą kompleksowy system opodatkowania wyrównawczego:
- Krajowy podatek wyrównawczy (QDMTT) – podatek wyrównawczy pobierany od nisko opodatkowanych jednostek składowych zlokalizowanych w Polsce,
- Globalny podatek wyrównawczy – podatek, który obowiązuje w państwie innym niż Polska i wynika ze stosowania kwalifikowanej zasady włączenia dochodu do opodatkowania (IIR),
- Podatek wyrównawczy od niedostatecznie opodatkowanych zysków (UTPR) – działający jako „mechanizm rezerwowy” w sytuacji, gdy zasada IIR nie wystarczy, aby pokryć opodatkowaniem wszystkie nisko opodatkowane jurysdykcje.
W efekcie jednostki składowe grup międzynarodowych zlokalizowanych w Polsce, jak również jednostki składowe grup krajowych, będą zobowiązane do wykonania tzw. testu efektywnej stawki podatkowej oraz do zapłaty krajowego podatku wyrównawczego w Polsce w przypadku, gdy efektywna stawka podatkowa dla Rzeczypospolitej Polskiej wyniesie poniżej 15%, a dana jednostka składowa osiągnie kwalifikowany przychód.
Dochód księgowy i akceptowalny standard rachunkowości
Zasadniczo kalkulacje podatkowe na potrzeby podatku wyrównawczego będą oparte na dochodzi księgowym (podlegającym określonym korektom) i na danych wynikających z ksiąg rachunkowych.
Ustawa wprowadza definicję „akceptowalnego standardu rachunkowości”. Jest nim polska ustawa o rachunkowości, jak również Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej i Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (MSR/MSSF). Co istotne, w przypadku, gdy dopuszczony w danym państwie (zatwierdzony) standard rachunkowości finansowej nie jest wymieniony jako akceptowalny standard rachunkowości, wówczas pozycje finansowe danej jednostki, ujęte w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym zgodnie z tym standardem rachunkowości, porównuje się względem traktowania tych pozycji na gruncie MSR/MSSR i ustala się, czy wystąpiły tzw. istotne różnice rachunkowe.
Wejście w życie
Nowe przepisy mają zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2025 r., co oznacza rok spóźnienia względem dyrektywy unijnej.
Ustawa przewiduje jednocześnie możliwość zastosowania podatku wyrównawczego z mocą wsteczną od 1 stycznia 2024 r. przy spełnieniu określonych warunków. Mianowicie, w okresie od dnia 1 marca 2026 r. do dnia 30 maja 2026 r. grupa może złożyć oświadczenie, w formie aktu notarialnego, o wyborze stosowania przepisów niniejszej ustawy w odniesieniu do roku podatkowego rozpoczętego po dniu 31 grudnia 2023 r., przy czym wybór ten jest nieodwoływalny.
