Sprawozdania finansowe to fundamentalne źródło informacji o stanie finansów przedsiębiorstwa. Badanie sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta może być dla niektórych podmiotów dobrowolne, ale także, dla firm spełniających ustawowo określone warunki – obowiązkowe.
Cel badania sprawozdania finansowego
Celem badania jest sprawdzenie, czy sprawozdanie finansowe rzetelnie i jasno przedstawia sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy jednostki. Podczas badania biegły rewident weryfikuje, czy sprawozdanie sporządzono zgodne z przepisami ustawy o rachunkowości oraz polityką rachunkowości przyjętą przez jednostkę.
Podmioty objęte obowiązkowym badaniem
Polska ustawa o rachunkowości określa, że badaniu podlegają roczne skonsolidowane sprawozdania finansowe grup kapitałowych oraz roczne sprawozdania finansowe – kontynuujących działalność:
- banków krajowych, oddziałów banków zagranicznych, ubezpieczycieli oraz oddziałów zagranicznych firm inwestycyjnych,
- jednostek działających na podstawie przepisów o obrocie papierami wartościowymi, przepisów o funduszach inwestycyjnych, funduszy emerytalnych,
- krajowych instytucji płatniczych i instytucji pieniądza elektronicznego,
- spółek akcyjnych,
- pozostałych jednostek (przede wszystkim spółek z o.o., spółek jawnych, partnerskich, komandytowych, cywilnych oraz przedsiębiorstw osób fizycznych), spełniających ustawowo określone warunki, których zakres został zmodyfikowany wskutek nowelizacji ustawy o rachunkowości.
Tym samym, w poprzednim brzmieniu ustawy i jednocześnie obowiązującym jeszcze dla sprawozdań finansowych sporządzanych za rok obrotowy 2024, pozostałe jednostki zobligowane są do badania sprawozdania finansowego po spełnieniu co najmniej jednego z warunków:
- suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 2.500.000 euro (10.870.000 zł),
- przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej co najmniej 5.000.000 euro (21.740.000 zł),
- średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób.
Dla roku obrotowego rozpoczynającego się po dniu 31 grudnia 2024 roku, mają zastosowanie nowowprowadzone progi, z zachowaniem zasady spełnienia co najmniej dwóch z warunków:
- suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego – 3.125.000 euro,
- przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy – 6.250.000 euro,
- średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty – 50 osób.
Warto zauważyć, że w kategorii przychodów nie znajdują się już przychody z operacji finansowych.
Inne podmioty objęte obowiązkowym badaniem
Badaniu podlegają również sprawozdania finansowe spółek przejmujących i spółek nowo zawiązanych, sporządzone za rok obrotowy, w którym nastąpiło połączenie.
Dodatkowo obowiązkowemu badaniu podlegają roczne sprawozdania finansowe jednostek sporządzone zgodnie z MSR, roczne połączone sprawozdania finansowe funduszy inwestycyjnych z wydzielonymi subfunduszami oraz roczne sprawozdania jednostkowe subfunduszy.
Obowiązkowo muszą poddać badaniu swoje sprawozdania finansowe również te jednostki prowadzące księgi rachunkowe, które dla celów podatkowych wybrały bilansową metodę ustalania różnic kursowych. Wymóg ten nie wynika z ustawy o rachunkowości, a przepisów ustawy o podatku dochodowym.
Wybór biegłego rewidenta
Badanie sprawozdania finansowego przeprowadza audytor będący biegłym rewidentem. Biegły rewident, wykonując czynności rewizji finansowej, jest obowiązany do przestrzegania zasad etyki zawodowej biegłych rewidentów, w tym w szczególności uczciwości, obiektywizmu, zawodowych kompetencji i należytej staranności oraz zachowania tajemnicy. Audytor musi być bezstronny i niezależny wobec badanej jednostki.
Wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzenia badania sprawozdania finansowego dokonuje organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe jednostki, chyba że statut, umowa lub inne wiążące jednostkę przepisy prawa stanowią inaczej. Kierownik jednostki nie może dokonać takiego wyboru.
Kierownik jednostki zawiera z firmą audytorską umowę o badanie sprawozdania finansowego w terminie umożliwiającym firmie audytorskiej udział w inwentaryzacji znaczących składników majątkowych.
Pierwsza umowa o badanie sprawozdania finansowego jest zawierana z firmą audytorską na okres nie krótszy niż dwa lata z możliwością przedłużenia na kolejne co najmniej dwuletnie okresy. Koszty przeprowadzenia badania sprawozdania finansowego ponosi badana jednostka.
Uprawnienia i obowiązki biegłego rewidenta
Kierownik badanej jednostki zapewnia biegłemu rewidentowi, przeprowadzającemu badanie sprawozdania finansowego, dostęp do ksiąg rachunkowych oraz dokumentów stanowiących podstawę dokonanych w nich zapisów oraz wszelkich innych dokumentów, jak również udziela wyczerpujących informacji, wyjaśnień i oświadczeń – niezbędnych do sporządzenia sprawozdania z badania.
Biegły rewident jest uprawniony do uzyskania informacji związanych z przebiegiem badania od kontrahentów badanej jednostki, w tym także od banków i jej doradców prawnych – z upoważnienia kierownika badanej jednostki.
Kary za brak badania sprawozdania finansowego
Kierownik jednostki, który pełni funkcję zarządu, odpowiada za poprawne sporządzenie sprawozdania finansowego i przeprowadzenie obowiązkowego badania.
Osoby, które nie spełnią obowiązku poddania sprawozdania finansowego badaniu przez biegłego rewidenta, są narażone na karę grzywny albo ograniczenia wolności. Zasady i wysokości kary zostały określone w przepisach Kodeksu Karnego, a sąd ją ustala na podstawie okoliczności konkretnej sprawy.
W czym możemy pomóc?
Zapraszamy do kontaktu. Jesteśmy po to, żeby ułatwiać prowadzenie Twojej działalności.
Making business easier.
