Już 1 października 2025 r. w Polsce zacznie obowiązywać ogólnokrajowy system kaucyjny dla wybranych opakowań po napojach. Celem nowych regulacji jest zwiększenie poziomu recyklingu oraz ograniczenie ilości odpadów. Z punktu widzenia przedsiębiorców kluczowe są jednak zasady podatkowe – szczególnie sposób rozliczania VAT od kaucji.
Rodzaje opakowań w nowym systemie
Nowy system obejmie m.in.:
- butelki PET do 3 litrów,
- puszki metalowe do 1 litra,
- szklane butelki wielokrotnego użytku do 1,5 litra
Neutralność kaucji w bieżącym obrocie
Kaucja doliczana do ceny napoju nie stanowi podstawy opodatkowania VAT. Pobierana jest od konsumenta i zwracana w momencie oddania opakowania. Zasada neutralności obowiązuje na każdym etapie obrotu – od producenta po detalistę.
W praktyce oznacza to, że:
- VAT naliczany jest wyłącznie od wartości napoju,
- kaucja może być wykazana na fakturze jako pozycja dodatkowa, ale bez zwiększania podstawy opodatkowania,
- na paragonach kaucja powinna być umieszczona w części niefiskalnej,
- zwrot opakowania i kaucji nie wymaga wystawiania faktury korygującej.
Roczne rozliczenie niezwróconych kaucji
Podatek pojawia się dopiero na końcu roku i dotyczy wyłącznie kaucji niezwróconych. Obowiązek podatkowy ciąży na producentach i importerach napojów.
Na dzień 31 grudnia należy:
1. Porównać łączną wartość pobranych kaucji z wartością zwrotów,
2. Różnicę potraktować jako wynagrodzenie za napoje i opodatkować VAT,
3. Zastosować stawkę VAT właściwą dla danego napoju (np. 5% dla soków, 23% dla napojów gazowanych).
W przypadku kilku stawek konieczne jest proporcjonalne przypisanie niezwróconych opakowań do produktów objętych różnymi stawkami.
Dokumentacja i JPK
Wprowadzający oraz operatorzy systemu kaucyjnego muszą prowadzić szczegółowe ewidencje elektroniczne obejmujące m.in. liczbę opakowań wprowadzonych i zwróconych oraz wartość kaucji. W strukturze JPK pojawią się specjalne pola, przeznaczone do raportowania rozliczeń kaucji.
Rola operatorów systemu
Operator systemu kaucyjnego odpowiada za logistykę, ewidencję i techniczne rozliczenie kaucji. To on przekazuje należny VAT na mikrorachunek podatkowy producenta lub importera. Usługi operatora – podobnie jak wynagrodzenie sklepów i punktów zbiórki – podlegają opodatkowaniu VAT według stawki 23%.
Brak prawa do odliczenia VAT od kaucji
Kupujący napoje nie mogą odliczać VAT od kaucji, ponieważ ta nie stanowi elementu ceny towaru. Odliczeniu podlega jedynie podatek naliczony od samego napoju.
Podsumowanie
System kaucyjny wprowadza duże zmiany organizacyjne i podatkowe dla producentów, importerów i sprzedawców napojów. Kluczowe zasady to:
- neutralność VAT w bieżącym obrocie,
- roczne rozliczenie niezwróconych kaucji wyłącznie przez wprowadzających,
- obowiązek prowadzenia szczegółowych ewidencji i raportowania w JPK,
- brak możliwości odliczenia VAT od kaucji po stronie nabywców.
Ministerstwo Finansów opublikowało szczegółowe objaśnienia, które chronią podatników stosujących się do wskazanych zasad. Warto już teraz przeanalizować procesy i przygotować się do nowych obowiązków – zwłaszcza w zakresie ewidencji i rozliczeń VAT.
Nasze wsparcie
Sprawdź nasze usługi podatkowe, oraz płacowo-kadrowe jakie świadczymy dla naszych klientów. Jesteśmy po to, żeby ułatwiać prowadzenie Twojej działalności.
Zajmujemy się prowadzeniem bieżących rozliczeń podatkowych.
